Maatregelen – Tillen & dragen

We spreken van handmatig tillen wanneer iemand een last oppakt, vasthoudt en weer neerzet zonder gebruik van hulpmiddelen. We spreken van dragen wanneer iemand een last oppakt, ermee gaat lopen en elders neerzet.

Tillen en dragen is belastend voor het lichaam wanneer dit vaak gedaan wordt. Als een medewerker vaak lasten tilt is er sprake van een tilbelasting. De grootte van de tilbelasting is afhankelijk van het gewicht van de last en de frequentie waarmee getild wordt. Maar ook van de houding waarin de medewerker kan tillen en dus van de omstandigheden. Wanneer een medewerker een pallet moet afstapelen zal hij boven schouderhoogte moeten tillen, maar ook onder kniehoogte. Hiervoor moet hij hoog en soms ver reiken en staat hij voorovergebogen. Dit zijn beide belastende houdingen. Daarnaast speelt de grip van het pakket een rol. Een krat heeft handgrepen. Dat houdt gemakkelijk vast. Een zak daarentegen is lastiger vast te houden. Dat kost meer kracht.

Gezondheidseffecten

Bij tillen van zware lasten of veelvuldig tillen is er een risico op vermoeidheid en beschadiging van de rugspieren, slijtage van de tussenwervelschijven en beschadiging van weefselbanden. Hoe vaker en hoe zwaarder iemand tilt, hoe groter de kans op rugklachten.

Beoordelen

Er zijn methoden om te beoordelen of de tilbelasting van werkzaamheden een verhoogd risico op rugklachten geeft. Dit zijn onder andere de NIOSH en de KIM-LHC. In de meest ideale omstandigheden mag iemand 25 kg tillen (volgens de NIOSH 23 kg). Bij minder goede omstandigheden zal dit maximale tilgewicht dalen. De tilbelasting kun je beoordelen bij tillen en dragen van lasten van meer dan 3 kg. Bij veelvuldig tillen van lasten van minder dan 3 kg is het werk repeterend en worden de repeterende handelingen beoordeeld.

Maatregel 1. Gebruik tilhulpmiddelen om tillen te voorkomen

Wanneer een medewerker veelvuldig grote en zware goederen moet tillen wordt het gebruik van een tilhulpmiddel aangeraden. De tilbelasting is in dit geval hoog. Door gebruik te maken van een tillift hoeft de medewerker de last niet meer handmatig te tillen, maar slechts te begeleiden. De tilbelasting vervalt in dit geval.

Er zijn verschillende soorten tilhulpmiddelen voor gebruik van verschillende lasten:

* Een heftruck

* Een mobiele dozen-, kratten- of vatentilhulp is bruikbaar als tilhulpmiddel en transportmiddel.

* Een vacuümheffer voor het oppakken en verplaatsen van bijvoorbeeld dozen of zakken.

Tilhulpmiddelen

Effect

Door gebruik te maken van een tilhulpmiddel waarmee tillen voorkomen wordt, hoeft de medewerker de goederen niet meer handmatig te tillen. Dit voorkomt een zware tilbelasting en verlaagt de kans op rugklachten.

Maatregel 2. Voorkom ompakken

Door pallets en rolcontainers met producten op te slaan, kunnen zij zonder ompakken direct naar de opslag of verkoopplaats worden gereden. Maak hierover afspraken met afdeling inkoop. Voorwaarde is dat er voldoende ruimte in het magazijn is om pallets en rolcontainers te plaatsen, zonder dat deze in de weg staan voor het plaatsen en pakken van producten uit de stellingen.

Effect

Minder tilhandelingen en efficiënter werken

Maatregel 3. Creëer een goede tilhoogte

Tillen onder knie- en boven schouderhoogte is belastend. Dit moet zoveel mogelijk voorkomen worden. Wanneer langer dan 1 uur achtereen en meer dan 6x per uur onder knie- of boven schouderhoogte getild wordt, voer dan een nadere beoordeling uit bijvoorbeeld met behulp van de quickscan I-SZW.

Door producten niet op de grond te plaatsen maar op een verhoging of onderstel hoeft minder laag getild te worden. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van een schaarhefwagen. Dit is een combinatie van schaartafel en wagen. Met behulp van een hydraulisch systeem wordt een plateau of en pallet op de juiste hoogte geplaatst. Zo kan een goede werkhoogte aangehouden worden.

Ook door gebruik van een laadklep in een bestelauto hoeft er minder getild en gedragen te worden. Deze oplossing is zowel geschikt voor horizontaal als verticaal verplaatsen van goederen. De goederen kunnen op een verrijdbare kar of onderstel in de auto gereden worden.

Wanneer producten* boven schouderhoogte opgesteld staan, dan zorgt gebruik van een ladder, trap of opstapje ervoor dat niet meer boven schouderhoogte getild hoeft te worden. Let er wel op dat de deze middelen veilig zijn en een voldoende groot oppervlak hebben zodat de medewerker stabiel staat. Een egale ondergrond is eveneens van belang bij gebruik van ladder of trap.

* Deze producten mogen maximaal 4 kg zwaar zijn.

Effect

Door een goede tilhoogte te creëren hoeft de medewerker geen ongunstige werkhoudingen meer aan te nemen bij het tillen. Dit verlaagt de kans op rugklachten.

Maatregel 4. Zorg voor transportmiddelen

Voorkom dragen van lasten zoveel mogelijk. Dragen van lasten is fysiek belastend. Het kost meer kracht dan het duwen of trekken van een kar met lasten. Daarnaast kan met een kar meerdere lasten tegelijk verplaatst worden. Dit werkt efficiënter.

Stel transportmiddelen ter beschikking voor het transport van goederen en voorzieningen naar en in de keuken/koffiecorner. Er zijn verschillende soorten transportkarren, afhankelijk van de goederen, de werkomgeving en het gebruik. Zie hiervoor maatregel 1 en 2 bij Duwen en trekken.

Bij gebruik van transportkarren is het wel van belang dat de plateauhoogte zoveel mogelijk is aangepast aan de werkomgeving en de te verplaatsen goederen. Zware kratten die op de grond staan kunnen prima verplaatst worden met een steekwagen, dozen die op een werkblad staan kunnen beter verplaatst worden met een plateaukar waarvan het plateau zich rondom werkbladhoogte bevindt.

Effect

Dragen van gewichten is belastend. Door gebruik te maken van een transportmiddel hoeft het gewicht niet meer gedragen te worden. Het verplaatsen van meerdere lasten is efficiënter bij gebruik van transporthulpmiddelen.

Maatregel 5. Maak afspraken over kleinere verpakkingen

Bij kleinere verpakkingseenheden is de lichamelijke belasting bij tillen & dragen lager dan bij grotere eenheden. Laat de afdeling inkoop afspraken maken met leveranciers over het aanleveren van kleinere verpakkingen (bijvoorbeeld 4-packs ipv 6-packs). Zorg eveneens dat de verpakkingen gemakkelijk te hanteren zijn, bijvoorbeeld doordat ze goede handgrepen hebben. Vraag leveranciers om op zware dozen of pakketten het gewicht te zetten, zodat de medewerker weet hoe zwaar deze zijn en gepaste maatregelen kan nemen. Voorwaarde is dat niet te veel verpakkingseenheden in één keer getild en gedragen worden.

Effect

Vermindering van de til- en draagbelasting.

Maatregel 6. Zorg voor goede indeling van opslagruimte en werkhoogte in magazijninstellingen

Zorg ervoor dat de magazijnstellingen maximaal 175 cm hoog zijn. Indien stellingen hoger zijn, plaats dan de producten niet boven de 175 cm, om te voorkomen dat boven schouderhoogte getild wordt. Hele lichte en weinig gebruikte producten (denk aan lege verpakkingen) kunnen eventueel wel hoger geplaatst worden. Producten van meer dan 4 kg mogen nooit boven 175 cm worden gezet.

Gebruik onderstaande adviezen voor een goede indeling van de magazijnstellingen:

1. Hoge omloopsnelheid en hoog gewicht (<15 kg) Plaats de producten tussen heup- en ellebooghoogte, zodat de medewerker rechtop kan staan en niet door de knieën hoeft. De schaphoogte is tussen 90-110 cm vanaf de vloer.

2. Lage omloopsnelheid en hoog gewicht (<23 kg) Plaats de producten tussen knie- en heuphoogte. De schaphoogte is tussen 50-110 cm vanaf de vloer.

3. Hoge omloopsnelheid en laag gewicht (<10 kg) Plaats de producten zo hoog dat deze zonder bukken of gebruik van een trap te grijpen is. De schaphoogte is tussen 75-170 cm vanaf de vloer.

4. Lage omloopsnelheid en laag gewicht (<4 kg) Deze producten lenen zich goed voor boven schouderhoogte, mits hierin geen gevaar schuilt. Glazen potten bijvoorbeeld zijn hiervoor ongeschikt. Voor het pakken van de producten kan een trap worden gebruikt. De onderste schappen komen ook in aanmerking voor lichte producten die zelden worden gebruikt. De schaphoogte is <50 cm of >170 cm vanaf de vloer.

Indien de gewichten hoger zijn dan hierboven aangegeven dan dient een nadere inventarisatie plaats te vinden om te beoordelen of nog wel handmatig getild mag worden en zo ja, op welke hoogte de producten geplaatst moeten worden.

De breedte van een magazijnpad zou minimaal 70 cm moeten zijn. Als kratten of dozen in de lengte in de stellingen geplaatst worden zou het magazijnpad minimaal 90 cm breed moeten zijn. Dan is er voldoende ruimte om een goede tilhouding aan te nemen bij bukken.

Effect

Vermindering van de tilbelasting door een goede tilhoogte en doordat een gezonde tilhouding kan worden aangenomen.

Maatregel 7. Gebruik de hulpmiddelen

Moet de medewerker veel goederen tillen en is er een tilhulpmiddel aanwezig, dan is het van belang dat de medewerker deze ook daadwerkelijk gebruikt én op de juiste manier. Ditzelfde geldt voor het dragen van goederen. Als er een transportkar aanwezig is, moet de medewerker deze gebruiken. De medewerker moet er wel op letten dat hij de juiste hulpmiddelen gebruikt. Een steekwagen gebruiken om een doos van een werkblad elders op een werkblad te plaatsen is belastender dan het gebruik van een plateaukar, waarbij de medewerker rechtop kan blijven staan bij het overhevelen van de doos. Plaats til- en transporthulpmiddelen binnen bereik van de medewerkers, zodat zij deze snel kunnen inzetten.

Effect

Minder til- en draagbelasting en tillen in een betere houding.

Maatregel 8. Gebruik de juiste tiltechniek

Tillen kan belastend zijn voor het lichaam. Wanneer een medewerker veel of zware producten moet tillen is het van belang dat hij de last op de minst belastende manier oppakt. Oftewel dat hij een goede tiltechniek hanteert. Er zijn verschillende manieren van tillen. De minst belastende manier is de zogenaamde gewichtshefferstechniek te hanteren. Deze houdt in:

* Ga recht voor de last staan

* Houd de last dichtbij het lichaam

* Til de last met beide armen. Verdeel het gewicht evenredig over beide armen

* Til vanuit je benen. Houd daarom je knieën altijd licht gebogen (maximaal 90⁰)

* Houd je armen licht gebogen

* Til grote en zware lasten met z’n tweeën. Of je deze techniek kan toepassen is afhankelijk van de omgeving. Als je weinig beweegruimte om je heen hebt, dan kan het moeilijk zijn om recht voor de last te staan of om de last met twee handen op te pakken. Belangrijk is om zoveel mogelijk je krachtspieren te gebruiken. Dat zijn je bovenbeenspieren, bilspieren, buikspieren en biceps. Om die goed te kunnen gebruiken moet je je knieën en ellebogen niet overstrekken. Let op: Je mag alleen handmatig tillen als de grenswaarden niet overschreden worden volgens de nadere beoordeling (zie ook maatregel 2).

Tillen

Effect

Een goede tilhouding maakt het tillen minder zwaar. Het lichaam wordt beter belast.

Dit artikel hoort bij de volgende categorieën:

Delen via: